به انحنای یک رودخانه مارپیچ، پیچان رود یا مئاندر گفته میشود. رودخانه بر اساس شیب روی سطح زمین حرکت میکند و هر مانعی که بر سر راه باشد آن را دور زده و به مسیر خود ادامه میدهد. در این انحناها، آب در قسمت خارجی انحنا سریعتر حرکت میکند تا مسافت بیشتر حرکت خود را نسبت به آبی که در انحنای درونی در جریان است، جبران کند. به دلیل سرعت بیشتر حرکت آب، کناره بیرونی رود بیشتر فرسایش می یابد در حالی که حرکت کند آب بر روی دیواره داخلی باعث ته نشین شده رسوبات میشود. به مرور زمان این تفاوت در فرسایش و رسوبگذاری، انحنای رود را بیشتر کرده و پیچان رود را به وجود میآورد.
در مسیر رودخانه سردر نیز پیچان رودهای متعددی مشاهده میشوند اما بارزترین نمونههای آن، در فاصله ۱۹ و ۲۷ کیلومتری مسیر طبس به طرف روستای خرو و کال سردر در شرق ژئوپارک طبس قرار دارند. این پیچان رود در محل خروجی رودخانه سردر از کوهستان شتری و در مجاورت قلعه غُلات، در رسوبات آبرفتی کال سردر متعلق به حداکثر 2.5 میلیون سال پیش (دوره کواترنری) تشکیل شدهاند. به دلیل شرایط فعال زمین ساختی و در نتیجه بالا آمدن این منطقه در طول زمان، رودخانه سردر بستر خود را به مرور حفر کرده و درههای عمیق و پیچان رودهای جالب توجهی را در طول مسیر خود پدید آورده است.
– منابع علمی مورد استفاده در مدیریت ژئوپارک طبس موجود است.
استفاده از این مطلب با ذکر منبع بلامانع میباشد.